Waarom werken met rijke teksten
Rijke teksten zijn een veelzijdig middel om aan de taalontwikkeling en de kennisopbouw van leerlingen te werken. Ze nodigen uit tot diep lezen, gesprekken en discussie. Een rijke tekst kan het vertrekpunt zijn om te werken aan woordenschat, leesbegrip, en spreek- en schrijfvaardigheid. Bovendien verruimt een rijke tekst de woordenschat en de kennis over de wereld van leerlingen: het helpt hen om hun eigen ervaringen in een ander licht te plaatsen. Daarom zijn rijke teksten breder inzetbaar dan in taallessen alleen. Zo kunnen ook leerkrachten die een zaakvak geven met rijke teksten aan de slag, bijvoorbeeld in een les aardrijkskunde over vulkanen of klimaatverandering.
Motiverend en functioneel
Leerlingen breiden hun kennis over een bepaald onderwerp nog meer uit wanneer ze verschillende rijke teksten met een gemeenschappelijk thema lezen. Dat werkt motiverend en is functioneel: door verschillende teksten met elkaar te vergelijken, kunnen leerlingen hun kennis over een thema verdiepen en de informatie uit de teksten kritisch beoordelen.
Als leraar kan jij het beste inschatten welke teksten voor jouw leerlingen geschikt en motiverend zijn: op basis van de inhoudelijke thema’s die je aanbiedt, en de interesses en behoeftes van je leerlingen.
Werken met rijke teksten in een breed thema
Je kan op verschillende manieren thematisch werken met rijke teksten, maar variëren tussen deze verschillende aanpakken komt de motivatie van leerlingen ten goede.
- Je leest met je leerlingen een rijke, wat moeilijkere tekst en selecteert er gericht informatie uit;
- leerlingen lezen en vergelijken twee of drie teksten over eenzelfde thema met elkaar;
- je werkt gedurende een periode binnen één breed thema en laat leerlingen verschillende teksten over dat thema lezen. Voorbeelden van brede thema’s zijn: groei, conflict, toekomst, water, …
Bij de zaakvakken vertrek je vanuit het kennisdoel dat je wil bereiken en daar zoek je rijke teksten bij.
Prikkelende vragen oproepen
Waarom heeft een baby negen maanden nodig om te groeien in de buik?
Hoe kan je je geheugen trainen?
Waarom vriezen pinguïns niet vast aan de grond?
Dit soort prikkelende vragen zorgen ervoor dat leerlingen zin krijgen om het antwoord erop te gaan zoeken in een tekst en verhoogt hun motivatie om een tekst te lezen. Prikkelende vragen kunnen ook voortvloeien uit een (levensecht) probleem of een concrete casus. Ze zorgen ervoor dat het lezen van een tekst nuttig en functioneel wordt.
Bovendien vinden leerlingen het antwoord op zo’n prikkelende vraag niet door slechts een stukje van de tekst te lezen, maar moeten ze de hele tekst lezen om een antwoord te vinden. Wanneer je als leraar in interactie met leerlingen gaat over de tekst, komen leerlingen tot dieper tekstbegrip. Ook kunnen de juiste vragen helpen bij het vergelijken van de inhoud van twee teksten over hetzelfde onderwerp die met elkaar in tegenspraak zijn.